شـــهرسازی چیست؟!
1-واژهای است که در برابر یک واژهٔ آلمانی در دهه ی بیست خورشیدی وارد ادبیات حرفهای ایران شد. این واژه در واقع ترجمهٔ نه چندان صحیحی است از برنامهریزی شهری و به مفهوم مداخله در شهر از طریق تنظیم فضا و فعالیت به منظور بهبود کیفیت زندگی ساکنان است.
2-مجموعه روشها و تدابیری که متخصصین امور شهری بوسیله آن شهرها را بهتر می سازند به شهرسازی یا علم تنیسق شهرها شهرت دارد.
3- شهرسازی عبارتست از مطالعه، طرح ریزی و توسعه شهرها با در نظر گرفتن احتیاجات اجتماعی و اقتصادی .
4-مجموعهٔ روشها و تدابیر ارزشمند و مفیدی که متخصصین امور شهری به وسیلهٔ آن شهرها را بهتر میسازند، به شهرسازی یا علم تنسیق شهرها شهرت دارد. شهرسازی عبارت است از مطالعهٔ طرحریزی و توسعهٔ شهرها با در نظر گرفتن احتیاجات اجتماعی و اقتصادی با توجه به حداقل رساندن مشکلات شهری و پاسخگویی به نیازهای عمومی جمعیت شهری.
5-شهرسازی علمی است که به بررسی همه ی تحولات اجتماعی،اقتصادی، سیاسی و کالبدی یک شهر می پردازد و تلاش می کند که روابط موجود در یک شهر را در قالب نظامی هماهنگ، مدیریت و سازمان دهی کند.
6- شهرسازی یعنی مطالعه طرح ریزی و توسعه شهرها با درنظر گرفتن احتیاجات اجتماعی واقتصادی با توجه به حداقل رساندن مشکلات شهری و پاسخ گویی به نیازهای عمومی جمعیت شهری.
7- « شهر سازی » را می توان جزء فعالیت ها و علومی به شمار آورد که با زندگی روزمره و لحظه ای انسان ها ارتباط دارد و آثار آن در نحوه « سکونت» و « کار و فعالیت » و « گذراندن اوقات فراغت » شهروندان ملموس و آشکار است.
8- شهرسازی یک کار گروهی و یک کوشش دسته جمعی با شرکت متخصصین علومی است که به نحوی در زمینه مسائل شهری می توانند به مطالعه بپردازند و درجهت بهبود، توسعه وبه طورکلی وضع آینده آنها به تعیین برنامه مبادرت کنند.
9- « شهرسازی » را می توان دانشی تلقی کرد که تلاش دارد رابطه ای متعادل بین « انسان » ، « فعالیت » و « فضا – مکان » ایجاد نماید . تحقق این تلاش ، بدون « برنامه ریزی » میسر نیست.
10- همان طور که در برنامه ریزی ، ابعاد مختلف زندگی و جوامع انسانی با بهره گیری از دستاوردهای علومی چون اقتصاد ، جامعه شناسی ، مردم شناسی ، بوم شناسی ، اقلیم شناسی و . . . مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد ، در شهرسازی ، نیز تمامی این ابعاد ، باید مد نظر قرار داده شود تا با شناسایی و تحلیل واقعیت های موجود ، تمهیدات ایجاد بستر مناسب زندگی برای ساکنان شهرها فراهم آید .
11- شهرسازی در کتب لاتین به مفاهیم مختلفی تعریف شده است از جمله فن و مهارت ساخت شهر، تهیه نقشه شهر، تدبیر کردن در امور شهر و ساخت محیط شهر میباشد همچنین شهرسازی به عنوان طرح آگاهانه کالبدی است.
12-در حقیقت شهرسازی یا طرح و برنامهریزی شهری عبارت از دو پدیده محیط و انسان هستند، که در کنار هم جوامع زیستی را به وجود آورده اند.
تعریف شهرسازی از دیدگاه بزرگان این رشته:
کبیل: شهرسازی را دانش سامان دادن کاربری زمین، تامین محل ساختمانها و مسیر جادههای ارتباطی با حداکثر عملی بودن و راحتی و دسترسی تعریف کرده است.
لینچ : شهرسازی را توزیع نظام کلی فضایی فعالیتها و عناصر در یک منطقه یا زمین دانسته است.
چیپین : انجام تلاش منظم و سیستماتیک در جهت پیش بینی گرایش های اجتماعی و اقتصادی یک جامعه و هماهنگ کردن محیط فیزیکی با آن را شهرسازی بحساب آورده است. همچنین وی در تعریفی دیگر شهرسازی را چیزی جز انجام کاربری زمین ندانسته است»
برخی دیگر از صاحب نظران، شهرسازی را نوعی برنامهریزی فیزیکی دانستهاند که جهت ارائه طرح و برنامه ریزی فیزیکی آینده، نگرش به حال و گذشته نیز لازم است و در تمام زمینهها فرآیند حال و گذشته باید نگریسته شود. هر برنامهریزی چون آینده مورد نظری را در پیش دارد پس باید هدف مشخصی را نیز دنبال کند و راه ها و گام های رسیدن به اهداف آینده باید مد نظر قرار گیرد.
متخصص شهرسازی
1-کسی است که با مطالعه و بررسی روابط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی حاکم در شهر، برنامه ای بسامان و مطبوع برای یک شهر ارائه دهد. برنامه ای که تصویرگر سیمای شهر در آینده است.
2- شهرساز به ایجاد رابطهای منطقی بین انسان و محیط زیست مبادرت می کند.
امروزه متخصصین شهرسازی در زمینه مسائل شهرسازی، در دو رشته اصلی برنامهریزی شهری (Urban planning) و طرح ریزی شهر (Urban Design) ایفای نقش میپردازند.
ما واقعیتی بیرونی تحت عنوان شهرسازی نداریم، یعنی؛ هیچ دستگاه، واحد یا نهاد اجتماعی توان طراحی و ساخت پدیده ای به بزرگی شهر را ندارد. بنابراین کلمه ی شهرسازی از نظر مفهومی، معنا ندارد! و ما معادل آن را نیز در زبان های خارجی نداریم و به جای آن از عنوان های برنامه ریزی شهری و طراحی شهری استفاده می کنیم. چرا که شهر را می توان برنامه ریزی یا بخش هایی از آن را طراحی کرد. یعنی، مدل فیزیکی آن را ایجاد کرد.کسی نمی تواند مسئولیت ساخت پدیده ی پیچیده ای مثل شهر را بر عهده بگیرد. به همین دلیل عنوان شهرسازی درست نیست و در شورای عالی برنامه ریزی وزارت علوم نیز نام این رشته برنامه ریزی شهری و منطقه ای است.
تاریخچه و خاستگاه شهرسازی :
1- لوکوربوزیه معتقد است : « آغاز شهرسازی معاصر به پایان قرن هفدهم،زمان لوئی چهاردهم است و او را نخستین شهرساز دنیای غرب بعد از تمدن روم می داند »
2- زیگفرید معتقد است : «آغاز شهرسازی معاصر به سالهای آخرین قرن شانزدهم بر میگردد. یعنی – دوره پاپی سیکستوس پنجم – که وی را اولین شهرساز مدرن می داند.
3- زیرلو معتقد است : «نظام جدید خانهسازی در حومهها که امکان جرایی یک نفر از همسایهاش را میسر می سازد، ترجمان تجملی خانههای بشر اولیه است.
وظایف شهرسازی :
1- طرح و تنظیم نقشههای جدید
2- توزیع صحیح تأسیسات شهری و برنامهریزی جهت حمل و نقل شهری
3- بسط روابط اجتماعی و اقتصادی
4- ایجاد محیطهای راحت و سالم
5- کاستن از اثرات سوء زندگی شهری
در شهرسازی و برنامه ریزی شهری هفت محور اصلی وجود دارد :
1-برنامه ریزی شهری
2-برنامه ریزی منطقه ای و ناحیه ای
3-برنامه ریزی حمل ونقل
4-برنامه ریزی اقتصادی و اجتماعی
5-برنامه ریزی شبکه های زیرساختی
6-برنامه ریزی محیط زیست
7-طراحی شهری
بطور کلی دانش شهرسازی و بقولی دیگر هنر شهرسازی که در واقع آن را میتوان تلفیقی از علم و هنر دانست به دو قسمت تقسیم میشود.
قسمت اول تحت عنوان برنامهریزی شهری و بخش دوم تحت عنوان طراحی شهری است. بدین صورت که هر دو بخش لازم و ملزوم یکدیگر بوده و تقدم و تاخر آنها باید رعایت شود. انجام و ارائه هرگونه طرح فیزیکی یا طرح شهری باید پس از مرحله برنامهریزی شهری انجام شود و بدون برنامهریزی در خصوص شهر امکان طراحی وجود ندارد.
از آنجا که شهرسازی بطور مستقل وجود ندارد با پیوند و ارتباط دادن با علوم پیرامونی امکان فعالیت مییابد، شهرسازی در رده علوم میان رشتهای تعریف شده است.
با مثال سادهای میتوان مطلب فوق را روشن ساخت. رفع مشکل و نارسایی یک چهارراه در شهری صرفاً تکیه کردن بر مشکل کالبدی و فیزیکی چهارراه نمیتواند باشد عواملی که مشکل تردد را در چهارراه بوجود میآورد میتوان به صورت زیر برشمرد.
الف: عدم رعایت قوانین و ضوابط راهنمایی و رانندگی، این مطلب ممکن است به دو دلیل بوقوع به پیوندد، از طرفی قوانین راهنمایی و رانندگی دچار اشکال هستند و نارسائی های مقرراتی وجود دارد و از سوی دیگر مردم به هر علتی حاضر به رعایت قانون نیستند.
ب: چراغهای راهنمایی خوب عمل نمیکنند و بعضاً با سیستم وسائط نقلیه هماهنگ نیست.
ج : مشکلات کالبدی و فیزیکی از جمله کاربریهای نامناسب، عرض نامناسب شبکه در چهارراه وجود دارد.
در یک مسئله شهری همانطور که اشاره گردید مجموعهای از عوامل فرهنگی، اقتصادی، کالبدی و ... وجود دارد که امکان تردد مناسب در چهارراه را دچار مشکل کرده است.
نتیجه اینکه مسائل و مشکلات شهری و از جمله برنامهریزی شهری و شهرسازی نگرش صرف و واحدی نسبت به کالبد و فیزیک شهر ندارد بلکه در امر برنامهریزی نگرش نسبت به پارامترهای اقتصادی، طبیعی و جغرافیایی، تاریخ، محیط زیست، فنی و سویل، کالبدی و فیزیکی، جامعهشناسی میباشد. لذا شهرسازی را جزء علوم کاربردی و نیز علم میان رشتهای تعریف کردهاند.
گدس و صاحبنظران دیگری از جمله مکلوین و چادویک حل مسائل شهرسازی را صرفاً به صورت سیستماتیک میسر دانستند. در مسیر و نگرش موضوعات، بارزترین روش تحقیق و مطالعه فرآیند است در فرآیند بطور کلی سه مرحله شناخت، تجزیه و تحلیل و برنامهریزی با ارائه طرح فیزیکی جای دارد که فرآیند اگر به صورت مفصل مورد توجه باشد در واقع مراحل هفت گانه زیر را میتوان در آن جستجو نمود».
شناخت ـ مسئله یابی ـ حصول ـ تدوین اهداف در راستای حل مسائل مرحله قبل ـ تدوین و ارائه راهحلهای عملیاتی و ممکن جهت نیل به اهداف کلی ـ ارزیابی اهداف عملیاتی یا راه حلهای مرحله قبل با توجه به معیارهای هماهنگ با موضوع ـ انتخاب راه حل بهینه ـ اجرای راه حل بهینه.
توسعه شهرنشینی و رشد شهرها و شهرگرایی در سده اخیر، روز به روز به مسایل شهری ابعاد جدیدتری بخشیده است. امروزه مراقبت و هدایت توسعه شهری و ساماندهی مناطق پیرامون شهری از اهمیت ویژه ای برخوردار گشته است.
طی دهه های 1335- 1375 تعداد شهرهای ایران سه برابر شده و پیش بینی می شود که در سال 1400 شمسی این تعداد باز هم دو برابر گردد. تداوم این روند در آینده، مراقبت و هدایت توسعه های شهری را در دستور کار قرار داده و بر تربیت نیروی انسانی آگاه و کارآ در سطوح مختلف شهرسازی تأکید می کند.
با توجه به این واقعیات، حرفه شهرسازی در مقطع کارشناسی به عنوان تخصصی میان رشته ای با تمام زمینه های علمی پایه ای و اصلی شهرسازی در تحصیلات دانشگاهی معنا می یابد. در این مقطع تقویت مهارت های فنی و کاربردی و همچنین آماده سازی زمینه برای دوره تخصصی کارشناسی ارشد شهرسازی و تربیت نیروی انسانی کارا در سطوح مختلف اجرایی کشور در دستور کار قرار می گیرد.
آموزش در دوره کارشناسی شهرسازی زمینه ای مناسب برای ساماندهی و هدایت توسعه و حفاظت و بهره وری از منابع موجود و بالقوه محیطی در نقاط شهری را فراهم می آورد. تأسیس این دوره ضمن تحول و ارتقاء کیفی آموزش تخصصی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته شهرسازی، دگرگونی کیفی در آموزش دوره های دکتری شهرسازی را نیز فراهم کرده و مایه توسعه فنی و علمی شهرسازی در جهت همگامی با رشد و تحول کشور خواهد گردید.
کارشناسی شهرسازی عبارت از مجموعه آگاهی علمی، فنی در سطح آموزش های عمومی حرفه شهرسازی است. دانش آموختگان این دوره قدرت اجرایی طرح سکونتگاه های شهری و یا در حال شهری شدن را در چارچوب آموزش های خود دارا بوده و آمادگی لازم را در تهیه طرح های شهری با گروههای تخصصی خواهند داشت. این فارغ التحصیلان همچنین با کسب آگاهی ها و مهارت های علمی- فنی، در تهیه طرح های شهری همکاری فعال داشته و شرایط لازم و پایه ای را برای ورود به دوره های تحصیلات تکمیلی شهرسازی واجد خواهند بود.
دوره کارشناسی شهر سازی در پی تحقیق بخشیدن به موارد زیر است:
1) گسترش دانش و مهارت شهرسازی به منظور تربیت نیروی انسانی آگاه و کارا که بتواند در خدمت رشد و تحول همه جانبه کشور قرار گرفته و نظارت و مراقبت بر توسعه پایدار شهری براساس طرحهای مصوب را بر عهده گیرد.
2) تربیت کارشناسانی که بتوانند رابطه مناسب بین برنامه های اجتماعی- اقتصادی و توسعه ای را در اجرای طرحهای شهری فراهم آورند و بر اجرای طرحها و برنامه های توسعه نظارت نموده و در ارتقاء کیفیت و کارآیی محیط های شهری موثر افتند.
3) زمینه های علمی و فنی دوره های تخصصی شهرسازی را تقویت کرده و کارشناسی ارشد گرایش برنامه ریزی شهری و طراحی شهری را به سوی حرفه ای تر شدن سوق دهند.
صنعت و بازار کار
شهرسازی در عین تخصصی بودن، دارای خصلت میان رشتهای است و با زمینههای گوناگون در سطوح روستائی، شهری و منطقهای از یک سو و سطوح فنی و انسانی و محیطی از دیگر سو در ارتباط میباشد.
کارشناسان شهرسازی میتوانند در فرایند ساماندهی و بهبود فضاهای زیستی و محیطهای زندگی نقش مؤثر داشته، با ارائه طرحهای مختلف در مدیریت طرح و برنامهریزی و اجرای این فضاها مشارکت نمایند.
این کارشناسان نسبت به آموختههای خود قادر به تهیه طرح و برنامه برای مناطق شهری و روستائی بوده، عملا در فرایند شهرسازی نقش و وظیفه حرفهای خویش را ایفا خواهند کرد.
کارشناسان شهرسازی با توجه به آموختههای خود میتوانند در نهادهای مختلف شهرسازی مانند دفاتر شهرسازی و فنی شهرداریها ، دفاتر فنی وزارت کشور، ادارات کل مسکن و شهرسازی، دادگستری، دفاتر فنی جهاد کشاورزی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ، دفاتر مهندسین مشاور شهرسازی و سایر نهادهای مربوط با اجرای طرحهای شهری کشور به کار بپردازند.
دانش آموختگان این دوره قدرت اجرایی طرح سکونتگاه های شهری و یا در حال شهری شدن را در چهار چوب آموختههای خود دارا هستند و آمادگی لازم را در تهیه طرحهای شهری با گروههای تخصصی خواهند داشت.
این رشته ارتباط نزدیک با برخی از رشتههای مهندسی بخصوص رشتههای معماری، عمران، مکانیک (تاسیسات) و همچنین علوم اجتماعی، روانشناسی، جامعه شناسی، اقتصاد و... دارد.
برنامهریزی شهری
برنامهریزی شهری به دنبال مشکلات نشأتگرفته از انقلاب صنعتی مطرح شد؛هرچند پیشینهٔ برنامهریزی برای شهر به گذشتههای بسیار دورتر و شکلگیری نخستین تمدنهای بشری در هند، میانرودان و مصر برمیگردد. هدف برنامهریزی شهری توسعهٔ شهر و منطقهاست. در ابتدا حل مشکلات صنعتیشدن -همچون کمبود مسکن و بهداشت محیط- در مداخلات کالبدی دیده میشد؛ اما از اواسط دههٔ ۱۹۶۰ میلادی و با بروز ناکارآمدی اینگونه مداخلات، برنامهریزی به سوی مسایل اقتصادی و اجتماعی روی آورد و مباحث عدالت و دموکراسی و جلب مشارکت مردم در فرآیند برنامهریزی مطرح گشت. ابزارهای کالبدی برنامهریزی شهری عبارتاند از شبکهٔ معابر، کاربری اراضی، تراکم، محدودهها و حریمها.
در حال حاضر بسیاری از بیانیههای سازمان ملل متحد و دستورالعمل انجمنها و سازمانهای غیردولتی دخیل در امور برنامهریزی شهری با استفاده از تعریف واژهٔ «رشد هوشمند» به دنبال ارتقای محیط زندگی از طریق گسترش حرکت افراد پیاده هستند.کاهش آلودگی هوا، افزایش بلندمرتبهسازی، نزدیکی و در دسترسبودن خدمات شهری، عدم نیاز به توسعهٔ سطحی زیرساختها و خدمات شهری، عدم تخریب فضاهای سبز و کمربندهای سبز در اطراف شهرها، از مزایای حرکت به سوی رشد هوشمند و در نهایت دستیابی به شهر کامل است.
اصطلاحات شهرسازی
• حریم شهر
• محدوده شهر
• طرح تفصیلی
• طرح جامع
• زیرمحله
• نمای شهر
• منظر شهری
• محورهای شهری
• کاربری
• تغییر کاربری
• مشاع
• سرکش: پیش آمدگی سقف از دیوار خارجی بن
• پیلوت: فضایی است شامل ستونهای بدون دیوار
منابع پیشنهادی کلانشهر برای کنکور کارشناسی ارشد:
فهرست منابع زبان تخصصی کارشناسی ارشد شهرسازی:
1 - نویسنده : فرانک سیف الدینی / نام کتاب: زبان تخصصی در برنامه ریزی شهری/ ناشر: آییژ/ چاپ اول ۱۳۸۱
2-نویسنده : فرانک سیف الدینی / نام کتاب: فرهنگ واژگان برنامه ریزی شهری و منطقه ای/ناشر: دانشگاه شیراز/ چاپ اول ۱۳۷۸
3- نویسنده : سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران/نام کتاب: واژگان فنی و مهندسی/ناشر: سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران/چاپ اول ۱۳۸۰
4- نویسنده: سلطانی، اماموردی/نام کتاب: فرهنگ واژگان برنامه ریزی شهری (شهرسازی)/ ناشر: احرار تبریز/چاپ اول ۱۳۸۲
5- نویسنده: علی یالپانیان / نام کتاب : جزوه زبان کنکور شهرسازی (برنامهریزی شهری)/ ناشر: خانه شهرسازان ایران/ ۱۳۸۴
6- نویسنده : علی یالپانیان /نام کتاب : مجموعه سوالات طبقهبندی شده زبان کنکور شهرسازی (برنامهریزی شهری)/ ناشر:خانه شهرسازان ایران / ۱۳۸۴
فهرست منابع اولیه آمار و ریاضیات کارشناسی ارشد شهرسازی:
1- نویسنده : محمدرضا صادقی رفسنجانی / نام کتاب : ریاضیات پایه/ ناشر:مرکز نشر پرفسور حسابی، وابسته به دانشگاه صنعتی امیرکبیر (واحد تفرش)/چاپ دوم ۱۳۷۷
2- نویسنده : ماشاا…رضوی/ نام کتاب : جبر و آنالیز/ ناشر:راه علم/چاپ هفتم ۱۳۷۷
3- نویسنده : هنری ال.آلدر و ادوارد بی.راسلر/ نام کتاب : مقدمه ای بر احتمالات و آمار/مترجمین: عباسعلی زالی و جمشید جعفری شبستری/ ناشر:دانشگاه تهران/ چاپ چهارم ۱۳۷۳
4- نویسنده : احمد قندهاری/نام کتاب : جبر، حساب و آنالیز/ناشر:مدرسه/چاپ ششم ۱۳۷۸
5- نویسنده : ویلیام هاکسهولد/ نام کتاب : مقدمه ای بر سیستمهای اطلاعات جغرافیایی شهری/ ترجمه: فرشاد نوریان / ناشر: شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری /چاپ دوم ۱۳۷۷
6- نویسنده : مهدی مدیری/نام کتاب : سیستمهای اطلاعات جغرافیایی GISدر مقالاتی درباره سیستمهای اطلاعات جغرافیایی/ناشر: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح ۱۳۷۸
7- نویسنده : علی یالپانیان / نام کتاب : جزوه آمار و ریاضیات کنکور شهرسازی (برنامهریزی شهری)/ناشر: خانه شهرسازان ایران، ۱۳۸۴
8- نویسنده :علی یالپانیان /نام کتاب : مجموعه سوالات طبقهبندی شده آمار و ریاضیات کنکور شهرسازی (برنامهریزی شهری)/ناشر:خانه شهرسازان ایران، ۱۳۸۴
9- نویسنده : هادی رنجبران/ نام کتاب : آمار و احتمالات
فهرست منابع اصلی تخصصی گرایش برنامهریزی شهری و منطقهای کارشناسی ارشد شهرسازی:
1- نویسنده : کرامت ا… زیاری/نام کتاب : اصول و روشهای برنامه ریزی منطقه ای/ ناشر: دانشگاه یزد ۱۳۷۸
2- نویسنده : ناصر مشهدی زاده دهاقانی/نام کتاب : تحلیلی از ویژگیهای برنامه ریزی شهری در ایران/ناشر: دانشگاه علم و صنعت ایران/ چاپ سوم ۱۳۷۸
3- نویسنده : اسماعیل شیعه/ نام کتاب : مقدمه ای بر مبانی برنامه ریزی شهری/ ناشر: دانشگاه علم و صنعت ایران/ مرکز انتشارات ۱۳۷9
4- نویسنده : اسماعیل شیعه/نام کتاب : با شهر و منطقه در ایران/ ناشر: دانشگاه علم و صنعت ۱۳۷۸
5- نویسنده : جیمز موریس/ نام کتاب : تاریخ شکل شهر تا انقلاب صنعتی/ترجمه: راضیه رضازاده/ناشر:انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران چاپ دوم ۱۳۷۴
6- نویسنده : کرامت ا…زیاری/نام کتاب : برنامه ریزی شهرهای جدید/ ناشر: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) ۱۳۷۹
7- نویسنده : علی یالپانیان /نام کتاب :خلاصه مباحث کنکور کارشناسی ارشد شهرسازی (برنامهریزی شهری)/ ناشر:خانه شهرسازان ایران ۱۳۸۵
8- نویسنده : علی یالپانیان/ نام کتاب : مجموعه سوالات طبقهبندی شده دروس تخصصی (مباحث عمومی شهرسازی ایران، مبانی نظری برنامهریزی شهری و منطقهای و تاریخ شهر و شهرسازی) کنکور شهرسازی (برنامهریزی شهری)/ ناشر:خانه شهرسازان ایران ۱۳۸۵
9- نویسنده : علی یالپانیان/ نام کتاب : مجوعه نکات و پرسشهای چهارگزینهای کنکور کارشناسیارشد شهرسازی (برنامهریزی و طراحی شهری) ۱۳۸۵
10- نویسنده : شهرام جنگجو/ نام کتاب : خلاصه مباحث اساسی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای و طراحی شهری/ ناشر: پردازش/چاپ اول ۱۳۸۱
11- نویسنده : سید محسن حبیبی/ نام کتاب : از شار تا شهر/ ناشر:دانشگاه تهران ۱۳۷۸
12- نویسنده : فرانسواز شوای/ نام کتاب : شهرسازی، تخیلات و واقعیات/ترجمه: دکتر سید محسن حبیبی/ ناشر:دانشگاه تهران موسسه انتشارات و چاپ ۱۳۷۵
13- نویسنده : غلامحسین مجتهدزاده/ نام کتاب : برنامه ریزی شهری در ایران/ناشر:انتشارات پیام نور
14- کتاب سبز (راهنمای شهرداریها)/جلد پنجم/ طرحهای شهری در ایران
15- نویسنده : سید حسن معصومی اشکوری/ نام کتاب : اصول و مبانی برنامه ریزی منطقه ای؛۱۳۷۶
16- نویسنده : تورج دانشور/ نام کتاب : طرح ریزی کالبدی و برنامه ریزی منطقه ای در ایران/ناشر:آذرخش/ چاپ اول ۱۳۸۱
17- نویسنده : مجید احسن/ نام کتاب : مجموعه قوانین و مقررات شهرسازی/ناشر:مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران/چاپ اول ۱۳۸۲
18- نویسنده : رسول ربانی/ نام کتاب :جامعه شناسی شهری/ناشر:سمت/چاپ اول ۱۳۸۱
19- نویسنده : فریدون قریب/ نام کتاب : شبکه ارتباطی در طراحی شهری/ ناشر: دانشگاه تهران۱۳۷۶٫
20- نویسنده : واتسلاف استروفسکی/ نام کتاب : شهرسازی معاصر از نخستین سرچشمهها تا منشور آتن/ ترجمه: لادن اعتضادی/ ناشر:مرکز نشر دانشگاهی ۱۳۷۸٫
21- نویسنده : محمود برآبادی/ نام کتاب : الفبای شهر (مجموعه مقالات ماهنامه شهرداریها)/ناشر: سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور ۱۳۸۴٫
22- نویسنده : شهرام جنگجو/ نام کتاب : مجموعه سوالهای کارشناسی ارشد برنامهریزی شهری و منطقهای و طراحی شهری/ ناشر: پردازشگران/ چاپ سوم۱۳۸۲٫
23- نویسنده : سیدمحمدعلی کامروا/ نام کتاب : مقدمهای بر شهرسازی معاصر ایران/ ناشر: دانشگاه تهران؛ ۱۳۸۴٫
فهرست منابع اصلی مباحث عمومی شهرسازی ایران گرایش طراحی شهری کارشناسی ارشد شهرسازی:1- نویسنده : اسماعیل شیعه / نام کتاب : مقدمه ای بر مبانی برنامه ریزی شهری/ ناشر: دانشگاه علم و صنعت ایران مرکز انتشارات۱۳۷۹٫
2- نویسنده : کرامت ا…زیاری/ نام کتاب : برنامه ریزی شهرهای جدید/ ناشر: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) ۱۳۷۹٫
3- نویسنده : علی یالپانیان/ نام کتاب : خلاصه مباحث کنکور کارشناسی ارشد شهرسازی (برنامهریزی شهری)/ناشر:خانه شهرسازان ایران ۱۳۸۵٫
4- نویسنده : علی یالپانیان/نام کتاب : مجموعه سوالات طبقهبندی شده دروس تخصصی (مباحث عمومی شهرسازی ایران، مبانی نظری برنامهریزی شهری و منطقهای و تاریخ شهر و شهرسازی) کنکور شهرسازی (برنامهریزی شهری)/ ناشر:خانه شهرسازان ایران ۱۳۸۵٫
5- نویسنده : علی یالپانیان/ نام کتاب : مجوعه نکات و پرسشهای چهارگزینهای کنکور کارشناسیارشد شهرسازی (برنامهریزی و طراحی شهری)۱۳۸۵٫
6- نویسنده : شهرام جنگجو/ نام کتاب : خلاصه مباحث اساسی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای و طراحی شهری/ ناشر: پردازش/ چاپ اول ۱۳۸۱
7- کتاب سبز (راهنمای شهرداریها)/جلد پنجم/طرحهای شهری در ایران
8- نویسنده : مجید احسن / نام کتاب : مجموعه قوانین و مقررات شهرسازی/ ناشر:مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران/ چاپ اول ۱۳۸۲
9- نویسنده : محمود برآبادی/ نام کتاب : الفبای شهر (مجموعه مقالات ماهنامه شهرداریها)/ ناشر: سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور۱۳۸۴٫
10- نویسنده : شهرام جنگجو/ نام کتاب :مجموعه سوالهای کارشناسی ارشد برنامهریزی شهری و منطقهای و طراحی شهری/ ناشر:پردازشگران/ چاپ سوم۱۳۸۲٫
فهرست منابع اصلی تاریخ معماری و شهرسازی در گرایش طراحی شهری کارشناسی ارشد شهرسازی:
1- نویسنده : لئوناردو بنهولو / نام کتاب : تاریخ شهر
2- نویسنده : لئوناردو بنهولو/ نام کتاب : آشنایی با تاریخ معماری
3- نویسنده : واتسلاف استروفسکی/ نام کتاب : شهرسازی معاصراز نخستین سرچشمهها تا منشور آتن/ ترجمه: لادن اعتضادی/ ناشر: مرکز نشر دانشگاهی ۱۳۷۸٫
4- نویسنده : سید محسن حبیبی /نام کتاب: از شار تا شهر/ ناشر: دانشگاه تهران ۱۳۷۸٫
5- نویسنده : فرانسواز شوای/ نام کتاب : شهرسازی تخیلات و واقعیات/ترجمه: دکتر سید محسن حبیبی/ ناشر:دانشگاه تهران ۱۳۷۵٫
6- نویسنده : جیمز موریس/ نام کتاب : تاریخ شکل شهر تا انقلاب صنعتی/ ترجمه: راضیة رضازاده/ جلد اول و دوم/ ناشر:دانشگاه علم و صنعت ایران ۱۳۷۴٫
7- نویسنده : محمد ابراهیم زارعی/نام کتاب : آشنایی با معماری جهان/ناشر: فنآوران،همدان ۱۳۷۹٫
8- نویسنده : حسین سلطانزاده/ نام کتاب : فضاهای شهری در بافتهای تاریخی ایران/ ناشر:دفتر پژوهشهای فرهنگی۱۳۷۰٫
9- نویسنده : علی یالپانیان/ نام کتاب : خلاصه مباحث کنکور کارشناسی ارشد شهرسازی (برنامهریزی شهری)/ ناشر: خانه شهرسازان ایران۱۳۸۵٫
10- نویسنده : علی یالپانیان/ نام کتاب :مجموعه سوالات طبقهبندی شده دروس تخصصی (مباحث عمومی شهرسازی ایران، مبانی نظری برنامهریزی شهری و منطقهای و تاریخ شهر و شهرسازی) کنکور شهرسازی (برنامهریزی شهری)/ ناشر: خانه شهرسازان ایران ۱۳۸۵٫
11- نویسنده : علی یالپانیان/ نام کتاب : مجوعه نکات و پرسشهای چهارگزینهای کنکور کارشناسیارشد شهرسازی (برنامهریزی و طراحی شهری) ۱۳۸۵٫
12- نویسنده : شهرام جنگجو/ نام کتاب : خلاصه مباحث اساسی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای و طراحی شهری/ ناشر: پردازش/چاپ اول ۱۳۸۱
13- نویسنده : شهرام جنگجو/ نام کتاب : مجموعه سوالهای کارشناسی ارشد برنامهریزی شهری و منطقهای و طراحی شهری/ ناشر:پردازشگران/چاپ سوم۱۳۸۲